Twee woordenboeken Nederlands uit 1984 en 1992 weten beide niet wat het is, en de Dikke Van Dale 2014 vermeldt alleen een "auto- of vliegtuig-spoiler".
Maar ik bedoel een spoiler. Als in: "spoiler alert!" Als in: "bederver". Als in: "het verklappen".
Een spoiler is een uitspraak of opschrift waarin iets nog onbekends verklapt wordt, zoals de uitslag van een voetbalwedstrijd of de afloop van een tv-serie of boek. Je spoilt en bederft de kijkervaring van de ander.
Niet spoilen is lastig, want als je iets goeds gezien of gelezen hebt, wil je er met anderen over spreken. Maar dan moeten ze dat eerst zelf ook gezien of gelezen hebben. En om ze zover te krijgen, moet je ze misschien eerst overtuigen. Hoe doe je dat zonder de hele zaak al te verklappen?
En na hoeveel tijd (maanden? Jaren?) is het geaccepteerd gedrag dat je wel over de afloop van een film spreekt? We weten allemaal dat Harry uiteindelijk niet met Hermione trouwt. En dat Frodo de ring toch in Mount Doom weet te gooien. Maar Fight Club kan nog steeds een geniale verrassing vormen voor velen, 15 jaar na uitkomen.
Je kunt jezelf ook spoilen. Nooit de neiging gehad bij een heel spannend boek om halverwege ineens kort de laatste bladzij open te slaan? Zo snel, dat je net geen steekwoord over de afloop kunt herkennen? Gewoon om te kijken of je het durft. Niet? Ik wel.
Moderne tijden, oude problemen. Studio Sport houdt sinds jaar en dag op zondagavond zich al strak aan de regel in de avonduitzending: voor 7 uur geen woord over de eredivisie-uitslagen. Zodat de broertjes met plezier en spanning de wedstrijdsamenvatting kunnen bekijken.
In deze tijd van internet en Uitzending Gemist is zo'n vast tijdstip onhaalbaar, dus neem ik als kijker mezelf in bescherming. Onlangs op de zondagmiddag van de Olympische 1500 meter vrouwen kwam ik vanaf de mountainbike een uur te laat thuis voor de live uitzending. Ramen en deuren gesloten gehouden, mobiel niet aangeraakt vanwege Whatsapp, geen GMail geopend, geen Facebook, geen Twitter, geen IRC-chat, geen tv aan, geen radio aan. Met één oog gesloten uitzendinggemist geopend, en klikkerdeklik direct full screen, een uur vertraagd de 'live' uitzending op tv. Zodat ik (**spoiler alert**)...
**spoiler**
...in rit 9 zeer verrassend Jorien ter Morsch zag uitblinken. En in rit 15 met gekromde tenen en gespannen schouders Ireen naar voren zat te duwen. Oprecht verrast was ik, onbedorven zonder voorkennis.
De website van wieisdemol doet het netjes: direct groot in beeld "Spoiler alert", je moet nog een extra keer op een knop "Ga naar de site" klikken, voordat je afgevallen deelnemers ziet.
Tegen iemand zeggen dat je "verder niet zult spoilen" is toch algauw alsnog spoilen. Afgelopen zomer volgde ik wekelijks de serie 'Game of Thrones'. Eén aflevering miste ik, op een zondagavond in juli, ik zat in het vliegtuig San Diego–San Francisco. Zender HBO zou direct maandagavond al herhalen, dus ik keek al uit naar die maandagavond languit op het hotelbed voor de tv, een beloning voor de werkdag.
Bij de lunch op maandag vroegen anderen elkaar: "Did you watch ...?", "STOP! Please, I didn't watch it yet!!", riep ik over de lunchtafel heen. Rose viel stil... "Oh myyy", zuchtte ze met grote ogen. "Ohh boy, you are SO much gonna need counselling tomorrow!!....". Ik keek vragend. "No, no, no, don't tell him!...", en het gespreksonderwerp werd verlegd.
Maar het kwaad was al geschied: die avond zat ik rechtop in bed en extra geconcentreerd te kijken, want: ER STOND IETS TE GEBEUREN! Voor de insiders: het ging uiteraard om 'The Red Wedding'. Voor de outsiders: in deze aflevering wordt vrij plotseling een belangrijk deel van de cast vermoord tijdens een bruiloft. Je favorieten, je lievelingen, de mensen wie je nog veel toekomst in de serie toebedicht had. Allemaal weg.
Maar ja, ik zag het natuurlijk bij het eerste trage shot al aankomen; een deur die raar dichtviel, een blik, en ik dacht: oh, is dat het, ze gaan allemaal dood. Dus.
Op youtube staan filmpjes van mensen die wel verrast werden:
Pas overkwam het me alweer, lichtjes. Jullie aller bekende J.T. riep wel erg vaak uit dat serie 'House of Cards' een knaller van een opening had, maar dat 'ie "verder niks zou zeggen". En aldus zat ik weer, gebrand en oplettend, aflevering 1 te bekijken. Maar ik heb al te veel gezegd.
Luxeproblemen, mensen, luxeproblemen. Maar neemt allen in acht: spoilen is sociaal onwenselijk gedrag!
P.s. J.T.: no worries hoor, zo erg was het niet, echt. Maar voor straf mag je wel de volgende kolom schrijven. ;-)
