Bijgaand verhaal is een reactie op het voorstel om een aantal vogelnamen op de schop te nemen. Kijk voor de reacties op dit voorstel op www.vogelkijkcentrum.nl.
Voor de vogelvrienden in onze familie, je kunt je abonneren op de wekelijkse nieuwsbrief: www.nicodehaan.nl/Onieuws E-mail: ornithonieuws@nicodehaan.nl.

Vogelnamen op de schop: eindelijk!

De overgang van winter- naar zomertijd brengt me elk jaar van de kaart. Het vooruitzetten van de gewone klokjes en horloges, dat gaat nog wel, maar al dat digitale spul, je blijkt er minstens twintig te bezitten. Het kost je een halve dag voordat alles op tijd staat. Maar dat is nog niets vergeleken bij het ontwaken. Gewoonlijk zijn de vogels uitgezongen als ik wakker word. De eerste dagen van de zomertijd, wat een ellende, de merel zingt vlak bij m’n open raam, de zanglijster op afstand er bovenuit. En de ekster, (voor mij Grootbekster) die schreeuwt vooral op dit vroege uur moord en brand. Verheugend nieuws, het bericht in OrnithoNieuws van Nico de Haan, vogelnamen onder de schop. Eindelijk! voeg ik daar met plezier aan toe. Een deel van de bestaande namen zijn suf, nietszeggend en soms zelfs fout. Ik hoop dat de CNAN (Commissie Naamgeving Avifauna Nederland) de knoop doorhakt, a.s. woensdag, en zich niets van de vele kritiek aantrekt. Natuurlijk, het zal even wennen zijn, een merel die zwarte lijster wordt, daar kan ik mee leven. Maar de meest voorgestelde namen gaan me lang niet ver genoeg. Het kan, mag en moet zelfs veel extremer.

Ik denk dat de vogelnamen voor meer dan driekwart bijgesteld moeten worden. Er liggen unieke kansen open om de hele vogelnaamgeving op de schop te nemen. Graag bereid om mee te denken en ik wil hierbij alvast wat voorbeelden en mogelijkheden geven. Neem de IJsvogel, bij vorst gaan ze dood, noem het de Blauwe Antivries Duiker. Het voorstel om de Roodborst Oranjeborst te noemen is wat simpel, een vogel met zoveel oranje verdiend een Koninklijke naam, Koninginnezanger. De Heggemus is helemaal geen mus, noem het Heggekruiper. De huismus, ook een foute naam, past beter bij een persoon die de hele dag TV kijkt. Na de boekenweek kent iedereen de huismus alsTjilp Tjilp, dat roepen ze ook de hele dag in m’n achtertuin, die naam dus aanhouden is de beste bescherming.. Heeft u weleens goed naar de Tjif Tjaf geluisterd? Die kan de ‘f’’ niet uitspreken, dat wordt dus Tjip Tjap. Voor de Fitis heb ik Moerasgroentje als voorstel. De zanglijster, ja, alle lijsters zingen, Spikkelborst past beter. Het Sijsje, wie verzint zo’n naam, als Elzenvink neemt men meteen zijn voedselbomen in bescherming. Geelbuikjes zijn er genoeg, de Koolmees is een van de weinige vogels met een stropdas, Stropdasmees is vanzelfsprekend. Dan de Aalscholver, volgens het aalbeheersplan is deze vissoort bijna uitgestorven, de aalscholver eet allang geen paling meer, Zoetwatervisduiker, een lange naam maar wel passend. Eerst was het de Vlaamse Gaai, vooruitlopend op de politieke ontwikkelingen in België werd het Gaai, mijn voorstel: Blauwvleugelgaai. In Amerika kent men de Woodpicker, bij ons de Specht, voeg de kleur bij het gedrag, Groene, Zwarte en Bonte Bomenhakker. Tegen de tijd dat de naamgeving er door is zijn de Kleine- en Middelste Bonte Specht uitgestorven. Winterkoning voor ons bijna kleinste vogeltje? Gewoon terug naar de volksnaam Klein Jantje. Nog een paar naam suggesties: Vink wordt Slagvink, Zwartkopje wordt Zwartpetzanger, Torenvalk wordt Bidvalk (de enige vogel die stilstaat voor zijn maaltijd verdient zo’n naam). Van Meerkoet maken we Waterloper en van waterhoen Moeraskip. De Ringmus wordt, gezien zijn voorkeur, Boomtjilp. Tenslotte pakken we het duivenprobleem aan, naast de Stadsduif gaan we spreken over de Akkerduif (= houtduif), Boomduif (= holenduif) en Halsringtortelduif. Dit laatste ter vervanging van Turkse Tortel. Alle Turken (de tortels) hebben zich in ons land gevestigd (in Turkije zie je ze nauwelijks meer) en hebben hier het eigen volk (de Bos- of gewone Tortel) verdrongen.

Wat zijn de voordelen van die hoognodige naamsveranderingen? Ik ga het uitleggen.

• Alle vogelboeken kunnen vernieuwd worden (goed voor de economie)
• Project-ontwikkelaars kunnen we om de tuin leiden met al die nieuwe namen.
• Alle nieuwe namen gaan op de Rode Lijst, meer body voor de beschermstatus.
• Extra aandacht voor vogels in biologie lessen op school.
• Vogelbescherming zal er wel bij varen.
• Het urenlange turen van vogelaars wordt een stuk interessanter
• Meer aandacht op radio & TV voor vogels, iedereen wil toch weten hoe een Stropdasmees er uit ziet? En de Fluiteend (Smient, in Amerika de Whistling Duck), de Rode Zwaluwstaarthavik (Rode Wouw) en zo kan ik nog uren doorgaan.

Je begrijpt het al, ik kijk uit naar woensdag, als de eerste stappen worden gezet op weg naar een totaal nieuwe naamgeving. En dan heb ik het nog niet over de Nederlandse Flora, die namen zijn dramatisch verouderd, onlogisch en absurd. Maar dat is een ander verhaal.

Hans van Dam -- Boskoop